CURSUS POLITIEKE GESCHIEDENIS VAN DE VERENIGDE STATEN

De Amerikaanse geschiedenis aan de hand van het politieke systeem in de VS

In 2020 is het weer tijd voor verkiezingen in de Verenigde Staten. En natúúrlijk wordt Donald Trump herkozen! Of toch niet? Of je nou vóór of tegen deze zittende en toch wel opmerkelijke 45^e president bent, het is in ieder geval razend interessant om te begrijpen waarom zoveel mensen denken dat hij wordt herkozen.

 En dát gaan we doen – we gaan de Amerikaanse geschiedenis bekijken vanuit de ontwikkeling van het Amerikaanse politieke bestel. Dat is een systeem dat beter en eerlijker werkt dan de meeste democratieën elders in de wereld dat doen en tegelijkertijd een aantal ernstige tekortkomingen kent. Historicus Dionijs de Hoog neemt u tijdens zes colleges mee door even zoveel fasen in de Amerikaanse politieke geschiedenis, die van de zes ‘Party Systems’. Bij ieder van die zes fasen wordt de president in de schijnwerpers gezet, die het meest typisch was voor zo’n fase. Als we in het hier en nu aankomen, weet u precies hoe het zit met de verkiezingen in Amerika en de volgende president.

Cursusreeks:

College 1: President Thomas Jefferson en het First Party System, 1792-1824

College 2: President Andrew Jackson en het Second Party System, 1828 – 1854

College 3: President Abraham Lincoln en het Third Party System, 1854 – 1895

College 4: President Woodrow Wilson en het Fourth Party System, 1896–1932

College 5: President Franklin D. Roosevelt en het Fifth Party System, 1932-1968(?)

College 6: President Ronald Reagan en het Sixth Party System, 1968-nu

Boek deze cursus helemaal onderaan de pagina.

Deze cursus bestaat – bij wijze van uitzondering – uit zes colleges, die steeds op zaterdag worden gegeven van 15:00 ’s middags tot 17:30 ’s middags in de prachtige woning van Astrid en Gerard in Den Haag. De cursus begint op zaterdag 19 september 2020 en eindigt op zaterdag 31 oktober 2020. Vanwege de oktobervakantie zal er geen college zijn op zaterdag 17 oktober.

Bij deze collegereeks ontvangt u een gratis digitale syllabus.

Lees hieronder de uitgebreide uitleg per college.

College 1: President Thomas Jefferson en het First Party System, 1792-1824

Tijdens het eerste college wordt de reeks geïntroduceerd en gaan we in op het ‘First Party System’. Met die term bedoelen we de periode van het politieke partijsysteem dat in de Verenigde Staten bestond tussen 1792 en 1824. De strijd ging op dat moment tussen twee nationale partijen om de controle over het presidentschap, het Congres en de staten: de Federalistische Partij, voornamelijk opgericht door Alexander Hamilton, en de rivaliserende Democratisch-Republikeinse Partij, gevormd door Thomas Jefferson en James Madison, destijds al meestal de Republikeinse Partij genoemd. De Federalisten waren dominant tot 1800, de Republikeinen waren dat na 1800. In die periode bestaat er een maatschappelijk bestel dat de Jeffersonian Democracy wordt genoemd, naar één van de opstellers van de Declaration of Independence, de latere president Thomas Jefferson.

College 2: President Andrew Jackson en het Second Party System, 1828 – 1854

De periode van het Second Party System liep van ongeveer 1828 tot 1854 en werd gekenmerkt door een snel stijgende belangstelling van het electoraat voor de politiek, beginnend in 1828. Dat was te zien aan de hoge opkomst tijdens verkiezingen en bijeenkomsten, de grote vraag naar partijkranten en een hoge mate van persoonlijke loyaliteit aan partijen. In deze periode valt ook de Jacksonian Era, zo genoemd naar de zevende Amerikaanse president Andrew Jackson.  In grote lijnen werd het hele tijdperk gekenmerkt door het politieke beleid van Jackson, na het beëindigen van wat hij een ‘monopolie’ van de regering door elites noemde. Zelfs voordat de Jacksonian Era begon, was het kiesrecht uitgebreid tot een meerderheid van blanke mannelijke volwassen burgers, een resultaat waar de Jacksonians trots op waren. De Jacksoniaanse democratie bevorderde ook de kracht van het presidentschap en de executive branch (de ‘uitvoerende macht’ – in de Amerikaanse politieke context nog altijd heel belangrijk) ten koste van het Congres van de Verenigde Staten, en probeerde tegelijkertijd de deelname van het publiek aan de overheid te bevorderen.

College 3: President Abraham Lincoln en het Third Party System, 1854 – 1895

Het Third Party System is de term die wordt gebruikt om de politieke periode aan te duiden die loopt van 1854 tot het midden van de jaren 1890. Die werd gedomineerd door de nieuwe Republikeinse Partij. Die Republikeinen lieten geen kans onbenut om te benadrukken dat zij degenen waren die de federale staat levend uit de burgeroorlog hadden gesleept, dat zij de slavernij hadden afgeschaft en de vrijgelatenen kiesrecht hadden gegeven. Bovendien hadden de Republikeinen tegelijkertijd veel moderniseringsprogramma’s aangenomen, zoals het opzetten van nationale banken, het aanleggen van spoorwegen en het verhogen van uitgaven voor sociale zekerheid. Deze periode wordt gekenmerkt door ingrijpende ontwikkelingen in kwesties als die van het Amerikaans nationalisme, modernisering in het algemeen en natuurlijk het nog altijd hete hangijzer ‘ras’. Een groot deel van de Amerikaanse bevolking vond de slavernij een achterlijke bedreiging van de vooruitgang. Het is in die periode de Amerikaanse president Abraham Lincoln die de slavernij afschaft en zo de Verenigde Staten opstuwt in de vaart der volkeren.

College 4: President Woodrow Wilson en het Fourth Party System, 1896–1932

Het Fourth Party System verwijst naar de Amerikaanse politieke geschiedenis van 1896 tot 1932 die werd gedomineerd door de Republikeinse Partij, met uitzondering van de periode  1912 – 1920 waarin de Democraten acht jaar lang het Witte Huis konden claimen. Deze periode wordt ook wel de Progressive Era genoemd. De centrale binnenlandse kwesties gingen over overheidsregulering van spoorwegen en grote bedrijven (de ‘trusts’), waar  het handel betrof over het beschermende tarief, over de rol van vakbonden, kinderarbeid, de noodzaak van een nieuw banksysteem, corruptie in de partijpolitiek, voorverkiezingen, de invoering van de federale inkomstenbelasting, directe verkiezing van senatoren, rassenscheiding, efficiëntie in de regering, vrouwenkiesrecht èn … poe!… controle op immigratie. Het buitenlands beleid was gericht op de Spaans-Amerikaanse oorlog van 1898, het imperialisme, de Mexicaanse revolutie, de Eerste Wereldoorlog en de oprichting van de Volkenbond. Die Volkenbond, voorloper van de Verenigde Naties, was in het leven geroepen door president Woodrow Wilson, dezelfde man die eerder het Amerikaanse leger naar Europa had gestuurd om vanaf 1917 mee te doen aan de Eerste Wereldoorlog.

College 5: President Franklin D. Roosevelt en het Fifth Party System, 1932-1968(?)

Het Fifth Party System is de periode van de Amerikaanse nationale politiek die begon met de New Deal in 1932 onder president Franklin D. Roosevelt. Dit tijdperk van dominantie van de Democratische Partij is voortgekomen uit het opnieuw afstemmen van in de Amerikaanse politiek cruciaal geachte voting blocks (‘stemblokken’) en interest groups (‘belangengroepen’) die de Democratische Partij ondersteunen in de New Deal-coalitie na de Grote Depressie. Om deze reden wordt het vaak het ‘New Deal Party-systeem’ genoemd. Die New Deal was eigenlijk een reeks programma’s, werkprojecten van de overheid, financiële hervormingen en verordeningen vastgesteld door president Franklin D. Roosevelt in de Verenigde Staten tussen 1933 en 1936. Die kwamen allemaal tegemoet aan de behoefte aan verlichting, hervorming en herstel na de Grote Depressie.

College 6: President Ronald Reagan en het Sixth Party System, 1968-nu

De meningen verschillen alleen ernstig over wanneer het Sixth Party System precies is begonnen, met data variërend van de jaren 1960 tot de jaren 1990. Die onduidelijkheid heeft onder andere te maken met het gegeven dat het Sixth Party System wordt gekenmerkt door een electorale verschuiving van de situatie zoals die tijdens het vijfde partijsysteem van de New Deal gold: de Republikeinse partij werd de dominante partij in het zuiden, op het platteland en in de buitenwijken; terwijl de Democratische Partij steeds meer een coalitie van Afro-Amerikanen, Latino’s en blanke stedelijke progressieven begon te vormen. Daarbij komt er nog eens een opmerkelijke verandering van het politieke systeem in het Reagan-tijdperk van de jaren tachtig en daarna.

 Die president stuurde de Amerikaanse politiek in een geheel nieuwe richting. Vader en zoon Bush lijken de aanwijzingen van hun leermeester ernstig te hebben genomen, maar ook Barack Obama was president tijdens de periode van het door Reagan sterk beïnvloede Sixth Party System. We eindigen de collegereeks met een uitgebreide analyse van het huidige presidentschap en ik doe een voorspelling over wat er nog komen gaat. Want Donald Trump… mag u niet onderschatten!

Deze cursus bestaat – bij wijze van uitzondering – uit zes colleges, die steeds op zaterdag worden gegeven van 15:00 ’s middags tot 17:30 ’s middags in de prachtige woning van Astrid en Gerard in Den Haag. De cursus begint op zaterdag 19 september 2020 en eindigt op zaterdag 31 oktober 2020. Vanwege de oktobervakantie zal er geen college zijn op zaterdag 17 oktober.

Bij deze collegereeks ontvangt u een gratis digitale syllabus.